2. Nâng cao nhận thức của các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là những người dễ tổn thương, người có hành vi nguy cơ cao, người dân sống ở vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc ít người về dự phòng, chăm sóc và điều trị HIV/AIDS nói chung và lợi ích của xét nghiệm HIV sớm nói riêng;
3. Giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV và ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, tăng cường sự hỗ trợ của gia đình, xã hội với người nhiễm HIV/AIDS và trách nhiệm của người nhiễm HIVAIDS với gia đình, xã hội, đặc biệt là trong dự phòng lây nhiễm HIV và tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS;
4. Mở rộng độ bao phủ, nâng cao chất lượng, tính dễ tiếp cận của các dịch vụ dự phòng, chăm sóc và điều trị HIV/AIDS đến mọi người dân. Đặc biệt mở rộng xét nghiệm HIV sớm để phát hiện người nhiễm mới HIV nhằm đạt được mục tiêu 90% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình.
II. CHỦ ĐỀ VÀ KHẨU HIỆU
1. Chủ đề của Tháng hành động năm 2017:
Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) đã phát động mục tiêu hưởng ứng 90-90-90 (90% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình, 90% người nhiễm HIV chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng vi rút và 90% người nhiễm HIV đã được điều trị bằng thuốc kháng vi rút kiểm soát được số lượng vi rút ở mức thấp để sống khoẻ mạnh và làm giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người khác) ở cấp độ toàn cầu để hướng tới kết thúc dịch HIV/AIDS ở Việt Nam vào năm 2030. Trong các mục tiêu trên, mục tiêu 90% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình là mục tiêu hết sức quan trọng, là tiền đề để thực hiện các mục tiêu 90% người chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng sinh vi rút và 90% người nhiễm HIV đã được điều trị bằng thuốc kháng sinh vi rút kiểm soát được vi rút ở mức thấp.
Do vậy, Tháng hành đông năm 2017, Việt Nam tiếp tục tập trung vào chủ đề: “xét nghiệm HIV sớm Hướng tới mục tiêu 90-90-90 vào năm 2020”
(tài liệu giải thích chủ đề: Phụ lục 1 kèm theo)
III. CÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU TRONG THÁNG HÀNG ĐỘNG
1. Công tác chỉ đạo, điều hành của Ban Chỉ đạo các cấp:
Ban Chỉ đạo (BCĐ) phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị, địa phương thuộc địa bàn quản lý tăng cường triển khai các hoạt động trong Tháng Hành động phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và điều kiện cụ thể của từng đơn vị, địa phương.
2. Tổ chức các hội nghị, hội thảo:
Tùy thuộc vào tình hình thực tế, các đơn vị, địa phương cần tổ chức các hội nghị, hội thảo sau đây:
- Các hội nghị, hội thảo về các chủ đề: Xét nghiệm tại cộng đồng; Đánh giá việc thực hiện các mục tiêu 90-90-90 để hướng tới kết thúc dịch AIDS; Huy động và đảm bảo tài chính cho công tác phòng, chống HIV/AIDS; Kiện toàn các cơ sở điều trị HIV/AIDS đủ điều kiện để có thể chi trả thuốc ARV, xét nghiệm cho người nhiễm HIV thông qua bảo hiểm y tế; Mở rộng độ bao phủ bảo hiểm y tế, hướng tới mục tiêu 100% người nhiễm HlV có thẻ bảo hiểm y tế; Chương trình phối hợp Đẩy mạnh phong trào “Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” giai đoạn 2012 - 2020;
- Tổ chức gặp mặt, sinh hoạt câu lạc bộ với những người nhiễm HIV, người dễ bị tổn thương với HIV; truyền thông dự phòng lây nhiễm HIV tiếp tục thực hiện hành vi an toàn, tiếp cận sớm các dịch vụ dự phòng; lợi ích của tư vấn xét nghiệm HIV sớm; lợi ích điều trị sớm HIV/AlDS; lợi ích của bảo hiểm y tế với người nhiễm HIV, nguy cơ không tiếp tục được tiếp cận điều trị bằng thuốc kháng vi rút nếu không có thẻ bảo hiểm y tế trong thời gian tới, vận động người nhiễm HIV tham gia và sử dụng thẻ bảo hiểm y tế trong khám chữa bệnh.
Các hội thảo chuyên đề chia sẻ kinh nghiệm, các mô hình có hiệu quả như: Xét nghiệm HIV tại cộng đồng do cán bộ y tế và nhân viên cộng đồng thực hiện, mô hình trong dự phòng, chăm sóc, điều trị HIV/AIDS và chống kỳ thị, phân biệt đối xử, các mô hình mà người nhiễm HIV chủ động vươn lên làm chủ trong phòng, chống HIV/AIDS và giúp nhau trong cuộc sống.
3. Tổ chức các hoạt động truyền thông, vận động trong Tháng Hành động:
a) Lễ phát động Tháng Hành động:
- UBND tỉnh khuyến khích các huyện, thị xã, thành phố tổ chức Lễ phát động Tháng Hành động năm 2017 trên cơ sở tiết kiệm, hiệu quả và đạt mục tiêu nêu tại Kế hoạch này. Thời điểm tổ chức Lễ phát động Tháng Hành động cần được thực hiện trước hoặc trong ngày mở đầu Tháng Hành động là ngày 10/11/2017.
b) Lễ mít tinh và diễu hành quần chúng hưởng ứng Tháng hành động và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS:
- Lễ mít tinh và diễu hành quần chúng hưởng ứng Tháng hành động và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS năm 2017 sẽ tổ chức tập trung tại tỉnh. Mít tinh và diễu hành quần chúng tổ chức vào Ngày Thế giới phòng, chống HIV/AIDS (01/12/2017).
Thời gian và địa điểm cụ thể tổ chức Lễ mít tinh và diễu hành quần chúng: Giao Sở Y tế tham mưu đề xuất, phối hợp với Văn phòng UBND tỉnh và các đơn vị, địa phương liên quan có giấy mời riêng.
- Ngoài mít tinh và diễu hành cấp tỉnh, Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo các địa phương, đơn vị tổ chức các cuộc mít tinh hoặc các sự kiện thích hợp tại các quận, huyện, thị xã, phường, đơn vị tùy theo điều kiện cụ thể của từng địa phương, đơn vị.
b) Tổ chức các hoạt động truyền thông, vận động hưởng ứng Tháng Hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS
- Về nội dung truyền thông cần chú trọng vào các nội dung sau:
+ Lợi ích của tư vấn xét nghiệm sớm HIV và xét nghiệm định kỳ với nhóm có hành vi nguy cơ cao;
+ Các biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV: Lợi ích của dự phòng sớm lây nhiễm HIV, sử dụng bơm kim tiêm sạch, bao cao su, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone;
- Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con;
+ Điều trị bằng thuốc ARV: Lợi ích của điều trị bằng thuốc ARV, lợi ích tiếp cận sớm với các dịch vụ chăm sóc và điều trị HIV/AIDS; quảng bá các dịch vụ điều trị ARV tại địa phương...
+ Bảo hiểm y tế cho người nhiễm HIV/AIDS: Sự cần thiết, quyền lợi, mức đóng, mức hưởng và thủ tục tham gia cũng như cách sử dụng bảo hiểm y tế khi khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.
+ Đảm bảo tài chính cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS.
+ Luật Phòng, chống HIV/AIDS cần nhấn mạnh về quyền và nghĩa vụ của người nhiễm HIV, những điều khoản liên quan đến quyền tiếp cận điều trị và chăm sóc sức khoẻ cho người nhiễm HIV/AIDS;
+ Không kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS;
- Giới thiệu, quảng bá rộng rải các dịch vụ xét nghiệm HIV; dự phòng, chăm sóc, điều trị HIV/AIDS sẵn có tại địa phương, đơn vị, bao gồm cả các dịch vụ chuyển tiếp, chuyển tuyến để mọi người dân, đặc biệt là những người dễ tổn thương, người nhiễm HIV và bệnh nhân AIDS dễ dàng tiếp cận và sử dụng;
- Về hình thức: Cần linh hoạt và triển khai đa dạng phong phú các hình thức truyền thông phù hợp với nguồn lực sẵn có của từng địa phương.
+ Truyền thông trực tiếp như truyền thông với cá nhân, truyền thông nhóm, thăm gia đình người nhiễm HIV hoặc người có hành vi nguy cơ cao; tổ chức sinh hoạt của các câu lạc bộ phòng, chống HIV/AIDS, các nhóm tự lực, các nhóm giáo dục đồng đẳng (lưu ý cần huy động sự tham gia của người nhiễm HIV).
+ Truyền thông đại chúng như: Xây dựng chuyên trang, chuyên mục, đăng tải tin, bài viết trên các phương tiện thông tin đại chúng ở trung ương và địa phương như Đài phát thanh và truyền hình, báo in, báo điện tử...
+ Tổ chức các sự kiện truyền thông có sự tham gia của người nhiễm HIV và gia đình; của CNVCLĐ và lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp...
+ Phát triển và phổ biến các phương tiện và tài liệu truyền thông: Xây dựng các cụm panô, khẩu hiệu, treo băng roll tại các địa điểm công cộng có đông người qua lại như các trục đường giao thông chính, các bến xe, cửa ngõ thành phố, cổng các cơ quan, đơn vị, trường học, bệnh viện và các khu công nghiệp, khu chế xuất; phổ biến các ấn phẩm truyền thông phòng, chống HIV/AIDS khác như áp phích, tranh gấp, tờ rơi, sách mỏng về phòng, chống HIV/AIDS tới CNVCLĐ.
4. Triển khai thực hiện các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS khác:
- Tổ chức mở rộng việc cung cấp các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS như: Tư vấn xét nghiệm HIV lưu động; xét nghiệm HIV dựa vào cộng đồng;
- Tổ chức các hoạt động vận động đưa trẻ nhiễm HIV đến trường học chung với trẻ không nhiễm HIV và chống kỳ thị phân biệt đối xử với trẻ nhiễm HIV;
- Tổ chức vận động các doanh nghiệp tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS cho người lao động, nhận người lao động là người nhiễm HIV, người sau cai, người đang được điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế;
- Tổ chức các chương trình vận động các tổ chức, cá nhân và gia đình tích cực tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, ủng hộ gây quỹ hỗ trợ người nhiễm HIV, mua thẻ bảo hiểm y tế cho người nhiễm HIV và tổ chức thăm hỏi người nhiễm hoặc nhóm người nhiễm HIV và bệnh nhân AIDS tại địa phương;
- Tổ chức các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS ở vùng sâu, vùng xa và vùng đồng bào DT thiểu số;
- Kiện toàn, củng cố hệ thống chuyển tiếp, chuyển tuyến, đặc biệt là dịch vụ cung cấp các phương tiện dự phòng lây nhiễm HIV như bao cao su, bơm kim tiêm sạch cho mọi người dân có nhu cầu tại cộng đồng;
- Rà soát, chấn chỉnh, giám sát hỗ trợ nhằm nâng cao chất lượng các dịch vụ, đảm bảo tính sẵn có, tính dễ tiếp cận của các dịch vụ dự phòng, chăm sóc và điều trị HIV/AIDS, đặc biệt là các dịch vụ can thiệp giảm thiểu tác hại dự phòng lây nhiễm HIV;
- Vận động những người tiêu biểu, người có uy tín trong cộng đồng dân tộc thiểu số, tôn giáo, dòng họ (già làng, trưởng bản, chức sắc tôn giáo, trưởng họ, trưởng tộc…) tích cực tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS tròng đồng bào vùng dân tộc và miền Núi;
- Vận động các tổ chức tôn giáo, tổ chức phi chính phủ, các tổ chức xã hội dân sự khác và mạng lưới người nhiễm HIV tại địa phương tích cực tham gia và tổ chức các hoạt động nhân Tháng hành động;
- Tổ chức cho các nhà lãnh đạo các cấp tham gia thuyết trình bao gồm cả đánh giá và làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, các cá nhân trong công tác phòng, chống HIV/AIDS tại các cuộc họp, hội nghị, các sự kiện truyền thông phòng, chống HIV/AIDS, đi thăm hỏi, động viên các tổ chức, cơ sở chăm sóc, hỗ trợ và điều trị bệnh nhân AIDS, các câu lạc bộ phòng, chống HIV/AIDS, các nhóm tự lực và cá nhân, gia đình bệnh nhân AIDS giúp đỡ người nhiễm HIV/AIDS hoà nhập cộng đồng;
- Tổ chức các chuyến giám sát, đánh giá việc thực hiện công tác phòng, chống HIV/AIDS của các cấp, các ngành, các địa phương, đơn vị.
IV. NGUỒN KINH PHÍ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH
Sử dụng nguồn kinh phí trong dự toán ngân sách nhà nước năm 2017 đã được giao cho các đơn vị, địa phương và các nguồn kinh phí hợp pháp khác theo quy định của pháp luật để thực hiện.
V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN
1. Sở Y tế (Cơ quan thường trực phòng, chống HIV/AIDS của BCĐ tỉnh):
- Chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh tổ chức thực hiện Tháng Hành động theo nội dung Kế hoạch này đạt mục tiêu, kết quả đề ra.
- Chủ động phối hợp với Đài phát thanh và Truyền hình Bình Định, Báo Bình Định thực hiện Chiến dịch truyền thông trên sóng phát thanh truyền hình của tỉnh, trên báo in và báo điện tử trong Tháng Hành động.
- Chủ trì, phối hợp với các cơ quan thành viên BCĐ tỉnh giải quyết các vướng mắc (nếu có) liên quan đến các hoạt động của Tháng Hành động theo thẩm quyền chức năng nhiệm vụ được giao.
- Tổng hợp và báo cáo kết quả thực hiện Tháng Hành động của tỉnh, báo cáo BCĐ tỉnh, UBND tỉnh, Bộ Y tế và Ủy ban Quốc gia phòng chống AIDS, phòng chống tệ nạn ma túy, mại dâm.
2. Các sở, ban, ngành, đoàn thể:
- Chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tổ chức các hoạt động hưởng ứng Tháng Hành động theo Kế hoạch này.
- Tích cực phối hợp với Sở Y tế trong việc tổ chức thực hiện và giải quyết các vướng mắc, khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện Tháng Hành động tại đơn vị và địa phương.
- Tổ chức các hoạt động của Tháng Hành động phù hợp với chức năng nhiệm vụ và điều kiện thực tế của tổ chức, đơn vị.
- Lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể là thành viên của BCĐ tỉnh theo địa bàn phân công tích cực kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện Tháng Hành động.
- Theo dõi, giám sát, tổng hợp báo cáo các hoạt động thực hiện trong Tháng Hành động theo hướng dẫn của Sở Y tế; gửi về Sở Y tế trước ngày 15/12/2016 để tổng hợp, báo cáo các cơ quan liên quan theo quy định.
3. UBND các huyện, thị xã, thành phố; BCĐ phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm các huyện, thị xã, thành phố:
- Căn cứ nội dung Kế hoạch này, chỉ đạo tổ chức thực hiện Tháng hành động trên địa bàn quản lý.
- Các thành viên trong BCĐ cấp huyện trực tiếp chỉ đạo, kiểm tra, giám sát việc chuẩn bị và tổ chức thực hiện Tháng Hành động đối với các địa phương, đơn vị thuộc quyền quản lý.
- Tổ chức chiến dịch truyền thông và các hoạt động khác trong Tháng Hành động theo nội dung Kế hoạch này.
- Theo dõi, giám sát, tổng hợp báo cáo các hoạt động thực hiện trong Tháng Hành động theo hướng dẫn của Sở Y tế; gửi về Sở Y tế trước ngày 15/12/2017 để tổng hợp, báo cáo các cơ quan liên quan theo quy định.
4. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các hội, đoàn thể liên quan phối hợp chặt chẽ với Sở Y tế và các sở, ngành, địa phương trong tỉnh triển khai thực hiện Kế hoạch này.
Trong quá trình triển khai thực hiện, nếu có khó khăn, vướng mắc, các đơn vị, địa phương kịp thời phản ánh về Sở Y tế để được hướng dẫn thực hiện.
Yêu cầu Thủ trưởng các đơn vị, địa phương tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc Kế hoạch này./.
CHỦ ĐỀ NGÀY THẾ GIỚI PHÒNG, CHỐNG AIDS NĂM 2017
(Tài liệu giải thích chủ đề)
Xét nghiệm HIV sớm – Hướng tới mục tiêu 90-90-90 vào năm 2020
Mục tiêu 90-90-90
Tại hội nghị AIDS toàn cầu ở Australia tháng 7/2014, Liên Hợp quốc đã đưa ra các mục tiêu đến năm 2020 có 90% số người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình; 90% số người đã chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị ARV và 90% số người được điều trị ARV kiểm soát được tải lượng vi rút ở mức thấp để sống khỏe mạnh và làm giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người khác. Ba mục tiêu này được gọi là “Mục tiêu 90 - 90 – 90” của Liên Hợp Quốc.
Các mục tiêu 90-90-90 là những dấu mốc quan trọng có tính chiến lược trong phòng, chống HIV/AIDS nói chung cũng như để có thể kết thúc dịch HIV/AIDS vào năm 2030 bởi vì:
- 90% số người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình: Nếu một người nhiễm HIV mà không biết mình nhiễm thì có thể vô tình làm lây nhiễm HIV cho người thân và cho người khác trong cộng đồng. Hơn nữa, nếu không biết được thì không thể tiếp cận và cung cấp được các dịch vụ phòng chống HIV/AIDS cho họ. Không biết được số người nhiễm HIV thực tế trong cộng đồng cũng sẽ gây khó khăn trong việc lập kế hoạch phòng, chống HIV/AIDS.
- 90% số người đã chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị ARV: Việc điều trị sớm bằng thuốc ARV sẽ giúp cho người nhiễm HIV tiếp tục kéo dài cuộc sống khỏe mạnh, giảm các nhiễm trùng cơ hội. Hơn nữa, việc điều trị sớm bằng thuốc ARV và đúng sẽ làm giảm khả năng lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục và giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con.
- 90% số người được điều trị ARV kiểm soát được tải lượng vi rút ở mức thấp để sống khỏe mạnh và giảm nguy cơ lây truyền HIV sang người khác: Việc kiểm soát tải lượng vi rút HIV ở mức thấp dưới ngưỡng phát hiện là chỉ báo quan trọng liên quan đến chất lượng và tuân thủ điều trị bằng thuốc kháng HIV.
Như vậy, các mục tiêu này có liên quan mật thiết với nhau. Từ tiếp cận với những người có hành vi nguy cơ cao để tư vấn, dự phòng lây nhiễm HIV và tạo cơ hội cho họ tiếp cận các dịch vụ xét nghiệm HIV. Khi một người được chẩn đoán nhiễm HIV cần được kết nối với dịch vụ điều trị ARV và duy trì tốt việc tuân thủ điều trị. Nếu đạt được 3 mục tiêu quan trọng này thì chúng ta có thể phát hiện được hầu hết những người nhiễm HIV trong cộng đồng; điều trị được hầu hết những người nhiễm HIV với kết quả điều trị tốt, giảm tối đa khả năng lây nhiễm HIV cho người khác, người đã nhiễm HIV có cuộc sống khỏe mạnh, từ đó có thể đạt được mục tiêu to lớn hơn là kết thúc đại dịch HIV/AIDS vào năm 2030.
Tại sao năm 2017, việt nam lại chọn chủ đề xét nghiệm HIV sớm - hướng đến mục tiêu 90-90-90 vào năm 2020
Chỉ có xét nghiệm mới giúp một người biết tình trạng nhiễm HIV
Do thời kỳ ủ bệnh (nhiễm HIV không có triệu chứng) khi nhiễm HIV kéo dài nhiều năm nên người nhiễm HIV vẫn khỏe mạnh bình thường. Vì vậy nhìn bề ngoài không thể biết được một người có nhiễm HIV hay không. Chỉ có xét nghiệm mới biết một người có bị nhiễm HIV hay không.
Ngay cả khi ở giai đoạn nhiễm HIV có triệu chứng hoặc giai đoạn AIDS thì các biểu hiện của bệnh AIDS vẫn không điển hình mà phụ thuộc vào triệu chứng của các bệnh nhiễm trùng cơ hội khác như viêm phổi, hoặc ỉa chảy, loét miệng v.v... nên người thầy thuốc cũng không thể khẳng định bệnh nhân nhiễm HIV nếu không làm xét nghiệm HIV.
Mặc dù chỉ có xét nghiệm mới biết một người có nhiễm HIV hay không nhưng vẫn còn nhiều người cho rằng nhìn bề ngoài có thể biết một người nhiễm HIV. Đây là sự hiểu sai và có thể do trước đây khi truyền thông, người ta thường mô tả hình ảnh người nhiễm HIV ở giai đoạn suy giảm miễn dịch nặng (giai đoạn AIDS) gày gò, ốm yếu, da bọc xương.
xét nghiệm giúp giải tỏa băn khoăn lo lắng cho người có hành vi nguy cơ, đồng thời giúp một người biết cách dự phòng lây nhiễm HIV cho bản thân mình và người thân.
Khi kết quả xét nghiệm HIV là “âm tính” sẽ giải tỏa được những băn khoăn lo lắng về tình trạng nhiễm HIV của mình. Khi làm xét nghiệm, cán bộ tư vấn sẽ giúp bạn biết cách dự phòng lây nhiễm HIV.
Ngay cả trong trường hợp kết quả xét nghiệm là “dương tính” (khẳng định bạn đã nhiễm HIV) thì điều đó cũng giúp bạn dự phòng lây nhiễm HIV cho người thân, có kế hoạch tốt hơn cho cuộc sống và tiếp cận điều trị cũng như các dịch vụ chăm sóc sức khỏe kịp thời.
Biết tình trạng nhiễm HIV sớm để được chăm sóc và điều trị ARV kịp thời
Hiện nay vẫn có nhiều người cho rằng nhiễm HIV không có thuốc điều trị khỏi do vậy không cần thiết phải đi xét nghiệm HIV và vì có biết cũng không giải quyết được gì. Nhưng hiểu như vậy là không đúng.
Mọi người cần biết về tình trạng nhiễm HIV của mình càng sớm sẽ càng tốt, bởi: Biết sớm tình trạng nhiễm HIV sẽ giúp chủ động dự phòng lây nhiễm HIV cho vợ/chồng/bạn tình, người thân trong gia đình và những người khác. Khi bị nhiễm HIV, cán bộ y tế sẽ tư vấn và cung cấp các kiến thức, kỹ năng, phương tiện dự phòng lây nhiễm HIV. Rất nhiều trường hợp đáng tiếc do không biết tình trạng nhiễm HIV nên đã “vô tình” làm lây truyền HIV sang vợ, chồng, bạn tình, người thân trong gia đình và lây truyền HIV từ cha, mẹ sang con.
Dù chưa có thuốc điều trị triệt để (khỏi hẳn) HIV, nhưng thuốc kháng virus (ARV) hiện nay đã giúp người nhiễm HIV kéo dài cuộc sống khỏe mạnh và giảm khả năng lây truyền HIV cho người khác. Càng phát hiện sớm nhiễm HIV, thì việc chăm sóc y tế, bao gồm cả điều trị bằng ARV sẽ càng được bắt đầu sớm, điều đó giúp người nhiễm HIV sống khỏe mạnh, sống lâu hơn và an toàn cho bản thân và mọi người xung quanh hơn.
Các nghiên cứu khoa học gần đây khẳng định rằng, ngoài lợi ích giúp người nhiễm HIV khỏe mạnh, điều trị thuốc kháng vi rút sớm có tác dụng ức chế sự sinh sôi của HIV và qua đó làm giảm nguy cơ lây truyền HIV từ người nhiễm HIV sang người khác qua quan hệ tình dục tới 96%.
Khi xét nghiệm và biết tình trạng nhiễm HIV sớm, người nhiễm sẽ được điều trị HIV kịp thời, giúp giảm chi phí thuốc men, chi phí khám chữa bệnh và chi phí nằm viện, trong khi người nhiễm HIV lại sống khỏe mạnh, dài lâu, có thể lao động, học tập như những người khác. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng người nhiễm HIV nếu được điều trị sớm và tuân thủ điều trị sẽ có tuổi thọ tương đương với người không nhiễm HIV.
Hiện nay Bộ Y tế đã có hướng dẫn điều trị ARV ngay khi phát hiện nhiễm HIV không phụ thuộc vào số lượng tế bào CD4 hay giai đoạn lâm sàng, do vậy khi một người được xét nghiệm và phát hiện sớm nhiễm HIV sẽ được điều trị ARV kịp thời.
Nhiều người nhiễm HIV vẫn chưa biết tình trạng nhiễm HIV
Mặc dù xét nghiệm HIV quan trọng như vậy, nhưng nhiều người nhiễm HIV vẫn chưa biết tình trạng nhiễm HIV. Theo ước tính, Việt Nam hiện có khoảng 250.000 người nhiễm HIV hiện còn sống, tuy nhiên chỉ có khoảng gần 200.000 người nhiễm HIV được quản lý.
Như vậy vẫn còn hơn 50.000 người nhiễm HIV chưa biết tình trạng nhiễm HIV. Họ sẽ có thể “vô tình” là nguồn lây nhiễm HIV cho cộng đồng do không được tư vấn và tiếp cận các dịch vụ dự phòng, họ cũng không được tiếp cận các dịch vụ điều trị ARV sớm để bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân họ và làm giảm lây truyền HIV ra cộng đồng.
Cũng dựa trên ước tính trên, hiện Việt Nam mới chỉ có gần 80% người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của mình, trong khi chỉ còn 3 năm để đạt tới mục tiêu 90% thứ nhất, đó là khoảng cách lớn cần sự nỗ lực của mỗi cá nhân và cả cộng đồng.
Dịch vụ xét nghiệm HIV đã được triển khai rộng khắp cả nước
Hiện nay hầu hết các cơ sở y tế đều đã có thể xét nghiệm sàng lọc để phát hiện sớm lây nhiễm HIV. Theo báo cáo, cả nước có khoảng hơn 1.000 cơ sở y tế có khả năng xét nghiệm sàng lọc HIV.
Ngoài các cơ sở y tế, xét nghiệm HIV tại cộng đồng thông qua các cán bộ y tế thực hiện lưu động hoặc do các nhân viên tiếp cận cộng đồng (là những người không chuyên) được hướng dẫn, tập huấn cũng có thể thực hiện xét nghiệm sàng lọc HIV.
Với kỹ thuật ngày càng đơn giản, hiện nay người có nhu cầu xét nghiệm HIV có thể tự thực hiện qua lấy máu đầu ngón tay để xét nghiệm hoặc tự xét nghiệm bằng dịch miệng.
Chỉ khi các xét nghiệm sàng lọc này nghi ngờ mới cần xét nghiệm khẳng định nhiễm HIV tại các phòng xét nghiệm khẳng định được Bộ Y tế cho phép khẳng định nhiễm HIV.