Sông Đại An là một nhánh của sông Côn chảy qua địa bàn của các xã Cát Nhơn, Cát Thắng, Cát Tiến và Cát Chánh (huyện Phù Cát) rồi đổ ra đầm Thị Nại, trong những năm qua Nhà nước đã đầu tư hàng chục tỉ đồng kiên cố hai bên đê sông và chính quyền các địa phương trên tăng cường công tác giữ gìn, trong đó chống nạn hút cát trộm trên sông nên bảo vệ có hiệu quả, chống được nạn xâm thực vỡ đê trong mùa mưa lũ, bảo vệ hàng nghìn hộ dân sống dọc theo tuyến đê và hàng trăm ha đất nông nghiệp tránh nạn xâm thực.

Một xe tải được máy hút cát từ sông Đại An bơm lên xe.

Tuy nhiên, hơn tháng nay tuyến đê sông dài hơn 3 ngàn mét từ đập Lão Tâm, xã Cát Thắng đến thôn Chánh Đạt, xã Cát Tiến xuất hiện nhiều máy bơm đặt nổi trên sông liên tục hoạt động bơm hút cát lên các xe tải đậu trên mặt đê, và bơm chứa thành những đống cát to dọc theo những đám ruộng bên bờ sông để xúc bán cho các xe tải, xe công nông với giá từ 300 – 500 ngàn đồng/ xe làm thất thoát tài nguyên khoáng sản, ảnh hưởng đến môi trường. Điều đáng nói, việc hút cát trái phép diễn ra công khai hàng ngày nhưng không thấy chính quyền địa phương và ngành chức năng xử lí và các máy hút cát đặt cách chân đê không xa, trong khi đó dòng sông hẹp nên việc hút cát hút rỗng chân đê là rất cao. Hơn nữa, việc hút cát chắc chắn sẽ làm thay đổi dòng chảy, ảnh hưởng đê điều khi mà vùng trũng thấp này luôn đối mặt với nguy cơ lũ lụt ngập sâu.

Ông Nguyễn Văn Hạnh, nhà ở gần đê sông Đại An, lo lắng: “ Năm 2012 nhiều người mua sắm máy bơm khai thác cát trộm trên sông Đại An, liền bị huyện chỉ đạo xử lý tịch thu máy bơm và xử phạt nặng nên từ đó không ai dám mua máy làm nữa. Đã vắng đi gần 4 năm vậy mà hôm nay một số người vẫn hám lợi làm liều, họ sắm máy bơm cát chỉ 5 – 7 triệu đồng, hoạt động bơm hút cát bán 1 tuần là dư cả vốn lẫn lời, tui chắc có sự dung túng của chính quyền địa phương. Nhân dân chúng tui rất lo âu cứ để khai thát cát như vậy nếu đê vỡ trôi nhà cửa, ruộng sa bồi thủy phá, đời sống người dân sẽ bị ảnh hưởng nặng nề, ai chịu trách nhiệm ”.

Trao đổi với ông Nguyễn Văn Tài, Chủ tịch UBND xã Cát Thắng, về tình hình khai thác cát trái phép trên sông Đại An qua địa bàn xã, ông đã thừa nhận có xảy ra từ sau khi bầu cử Quốc hội và HĐND các cấp cho đến nay, địa phương đã báo cáo về huyện chỉ đạo xử lí. Còn hiện tại xã đã tiến hành lập biên bản đối với ông Nguyễn Văn Trung sử dụng máy bơm hút cát trái phép bắt làm cam kết không hoạt động và 1 trường hợp nữa. Nhưng cũng chỉ dừng ở mức nhắc nhở, nên số người khai thác cát trái phép vẫn ngang nhiên lộng hành.

Thiết nghĩ chính quyền địa phương và ngành chức năng huyện Phù Cát cần nhanh chóng vào cuộc, xử lý việc khai thác cát trái phép một cách triệt để, để bảo vệ an toàn đê điều, chính là bảo vệ cuộc sống người dân.